W cieniu Majdanka – Sylwia Kubik audiobook – Wzruszająca opowieść o sile siostrzanej miłości w czasach wojny

Opis

Szanowni miłośnicy literatury i historii, drodzy słuchacze audiobooków,

Z ogromną przyjemnością pragnę podzielić się z Wami moimi refleksjami na temat audiobooka „W cieniu Majdanka” autorstwa Sylwii Kubik, w znakomitej interpretacji Róży Cieślińskiej-Dziekiewicz. Jako badacz literatury polskiej, szczególnie tej związanej z trudnymi okresami naszej historii, podchodzę do takich utworów z podwójną uwagą – zarówno jako analityk, jak i człowiek, który w literaturze szuka odzwierciedlenia ludzkich losów. Ta pozycja, wydana przez Skarpę Warszawską 27 marca 2024 roku, wpisuje się w nurt literatury obyczajowej, ale jej siła tkwi w głęboko historycznym kontekście i emocjonalnym ładunku, który niesie.

Pierwsze wrażenie po rozpoczęciu słuchania audiobooka było niezwykle intensywne. Historia dwóch sióstr rozdzielonych podczas akcji pacyfikacyjnej w Tarnowoli, z których jedna trafia do partyzantów, a druga do obozu koncentracyjnego na Majdanku, od razu wciąga słuchacza w wir wojennej rzeczywistości. Od pierwszych minut czuć, że Sylwia Kubik nie tylko opowiada historię, ale także maluje przed nami obraz czasów, gdy każdy dzień był walką o przetrwanie, a nadzieja mieszała się z wszechobecnym strachem. To, co szczególnie mnie poruszyło, to osobisty wymiar tej opowieści – wojna widziana oczami zwykłych ludzi, nie bohaterów z kart podręczników, lecz sióstr, matek, córek.

Nie mogę nie odnieść się do osobistych doświadczeń, które towarzyszyły mi podczas słuchania tej historii. W trakcie moich badań nad literaturą polską współczesną wielokrotnie analizowałem, jak autorzy wplatają wątki historyczne w fikcyjne narracje, tworząc swoisty pomost między przeszłością a teraźniejszością. Pamiętam, jak podczas zajęć ze studentami na temat literatury wojennej prowadziłem dyskusje o tym, gdzie kończy się fakt, a zaczyna fikcja. Te rozmowy, pełne emocji i refleksji, zawsze były dla mnie przypomnieniem, że literatura ma moc ożywiania historii. Słuchając „W cieniu Majdanka”, czułem się, jakbym znów siedział w sali wykładowej, słuchając opowieści moich dziadków o wojnie – o rozłące, o strachu, ale i o niezłomnej woli życia. Ta książka przywołała we mnie wspomnienia rodzinnych opowieści, które choć nie dotyczyły bezpośrednio Majdanka, to niosły ten sam ciężar emocjonalny – wojna zawsze zostawia ślad w sercach kolejnych pokoleń.

Przechodząc do analizy treści, należy podkreślić, że Sylwia Kubik z ogromną wrażliwością ukazuje wpływ wojny na jednostkę i rodzinę. Kluczowe tematy, takie jak rozłąka, tęsknota, przetrwanie w ekstremalnych warunkach czy siła więzi rodzinnych, są tu przedstawione z niezwykłą autentycznością. Autorka nie unika trudnych pytań o moralność w czasach zagrożenia – jakie wybory podejmujemy, gdy w grę wchodzi życie nasze i bliskich? Jak zachować człowieczeństwo w obliczu dehumanizacji, której doświadczały ofiary obozów koncentracyjnych? Majdanek, jako symbol niemieckiego okrucieństwa, staje się w tej opowieści nie tylko tłem, ale niemal bohaterem – mrocznym, bezlitosnym, ale jednocześnie miejscem, gdzie rodzi się opór, zarówno zbrojny, jak i duchowy. Z perspektywy historyka literatury widzę w tej książce echo utworów takich jak „Medaliony” Zofii Nałkowskiej, gdzie również spotykamy się z brutalną rzeczywistością obozową, choć u Kubik akcent położony jest bardziej na osobiste przeżycia niż na dokumentalny zapis.

Nie można pominąć kwestii narracji audiobooka, która w znacznym stopniu wpływa na odbiór tej historii. Róża Cieślińska-Dziekiewicz wykonała znakomitą pracę, nadając tekstowi głębi i emocjonalności. Jej głos, pełen ciepła, ale jednocześnie przejmującej powagi, doskonale oddaje dramatyczne losy bohaterek. W momentach opisujących obozową codzienność można usłyszeć w jej tonie ból i bezsilność, a w scenach partyzanckich – determinację i nadzieję. Jakość dźwięku jest bez zarzutu, co dodatkowo wzmacnia immersję w tę poruszającą opowieść. Doświadczenie słuchania audiobooka (tzw. „audiobook experience”) jest tu niezwykle intensywne – słuchacz czuje się, jakby sam przemierzał ścieżki wojennej Polski. Warto podkreślić, że wybór narratorki nie był przypadkowy; jej doświadczenie w interpretacji tekstów o tematyce historycznej sprawia, że każda emocja jest autentyczna i trafia prosto do serca. Jeśli szukacie audiobooka, który nie tylko opowiada historię, ale i pozwala ją przeżyć, „W cieniu Majdanka” z pewnością spełni te oczekiwania.

Mówiąc o zaletach, nie sposób nie wspomnieć o wysokim poziomie emocjonalnym i edukacyjnym tej pozycji. Książka jest wciągająca, smutna, a momentami wręcz przerażająca – co potwierdzają liczne recenzje słuchaczy, którzy ocenili ją na 4.8/5. To także doskonały przykład literatury wojennej, która przypomina o znaczeniu pamięci historycznej w polskiej kulturze. Jednak, jako badacz, muszę zwrócić uwagę na pewne ograniczenia. Choć historia jest niezwykle poruszająca, momentami brakowało mi głębszej analizy psychologicznej bohaterek – ich wewnętrznych rozterek i przemian. Być może jest to świadomy wybór autorki, która skupiła się na zewnętrznych wydarzeniach, ale jako słuchacz i analityk literatury odczuwałem pewien niedosyt w tym aspekcie.

Porównując „W cieniu Majdanka” do innych utworów o podobnej tematyce, można dostrzec, że wyróżnia się ono skupieniem na losach konkretnej rodziny. W przeciwieństwie do „Medalionów” Nałkowskiej, które mają charakter bardziej dokumentalny, czy „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall, będącego reportażem o powstaniu w getcie, książka Kubik stawia na intymność i osobisty wymiar cierpienia. Podobnie jak „Pianista” Władysława Szpilmana, pokazuje wojnę z perspektywy jednostki, ale kładzie większy nacisk na relacje rodzinne. Myślę, że dla czytelników i słuchaczy poszukujących historii bardziej osobistych, a nie jedynie historycznych, będzie to szczególnie wartościowa pozycja.

Komu poleciłbym ten audiobook? Z pewnością wszystkim, którzy interesują się literaturą obyczajową osadzoną w realiach II wojny światowej, a także tym, którzy chcą lepiej zrozumieć, jak wojna wpływała na zwykłych ludzi. To także doskonały wybór dla osób, które cenią sobie emocjonujące i smutne historie, skłaniające do refleksji nad wartością ludzkiego życia. Doświadczenie słuchania („listening experience”) jest tu niezapomniane, a wysoka jakość nagrania sprawia, że każdy szczegół opowieści zostaje w pamięci na długo. Choć nie jest to darmowy audiobook („audiobook free”), uważam, że warto zainwestować w tę pozycję, bo jest to inwestycja w emocje i wiedzę.

Na koniec chciałbym podzielić się osobistą refleksją. Słuchanie „W cieniu Majdanka” było dla mnie nie tylko literacką podróżą, ale także przypomnieniem, jak ważne jest pielęgnowanie pamięci o przeszłości. Jako badacz literatury i historii często spotykam się z opowieściami o wojnie, ale każda z nich – czy to w formie książki, czy audiobooka – wnosi coś nowego do mojego rozumienia tamtych czasów. Ta historia przypomniała mi, że wojna to nie tylko daty i wydarzenia, ale przede wszystkim ludzie – ich strach, nadzieja i niezłomność. Myślę, że każdy z nas, słuchając takich opowieści, odnajduje w nich cząstkę własnej historii rodzinnej, a to jest największa siła literatury.

Z literackim szacunkiem i zaproszeniem do wspólnej refleksji, Adam Nowak