Warszawianka. Gdy zgasną światła – Ida Żmiejewska audiobook – Mroczna zagadka w sercu XIX-wiecznej Warszawy

Opis

Szanowni miłośnicy literatury i dźwiękowych opowieści,

Z ogromną przyjemnością pragnę podzielić się z Wami moimi refleksjami na temat audiobooka “Warszawianka. Gdy zgasną światła” autorstwa Idy Żmiejewskiej, w interpretacji Róży Cieślińskiej-Dziekiewicz. Jako badacz literatury polskiej, szczególnie tej osadzonej w realiach historycznych XIX i XX wieku, z nieukrywaną ciekawością sięgnąłem po tę pozycję, która łączy w sobie elementy kryminału, romansu historycznego i powieści obyczajowej. Od pierwszych chwil słuchania wiedziałem, że czeka mnie wyjątkowa podróż – nie tylko w głąb intrygi kryminalnej, ale i w serce XIX-wiecznej Warszawy, miasta pełnego kontrastów, tajemnic i konwenansów. Ta “audiobook experience” okazała się nie tylko wciągająca, ale i inspirująca z perspektywy literackiej oraz kulturowej.

Moje osobiste zainteresowanie literaturą osadzoną w realiach historycznych ma swoje korzenie w latach studiów i późniejszych badań nad polską prozą XIX wieku. Pamiętam, jak podczas jednej z dyskusji ze studentami na temat powieści Bolesława Prusa, szczególnie “Lalki”, analizowaliśmy obraz Warszawy jako miasta będącego świadkiem przemian społecznych i kulturowych. Te rozmowy zawsze były dla mnie niezwykle inspirujące – pokazywały, jak literatura może być lustrem epoki, a jednocześnie przestrzenią dla ponadczasowych pytań o moralność, miłość czy sprawiedliwość. Słuchając “Warszawianki”, odnalazłem podobne echa tych refleksji. Powieść Żmiejewskiej, choć osadzona w 1887 roku, porusza kwestie, które i dziś pozostają актуalne – dylematy między obowiązkiem a uczuciem, między konwenansem a pragnieniem wolności. Ta osobista więź z tematyką utworu sprawiła, że moje “listening experience” było nie tylko intelektualną przygodą, ale i podróżą w głąb wspomnień z moich akademickich poszukiwań.

Przechodząc do analizy treści, warto zauważyć, że “Warszawianka. Gdy zgasną światła”, będąca drugą częścią cyklu, koncentruje się na intrydze kryminalnej związanej z morderstwem Zofii Ostrowskiej, znanej artystki baletowej. Śledztwo, które podejmuje główna bohaterka, Leontyna Rapacka, jest nie tylko próbą odkrycia prawdy, ale i wyrazem jej wewnętrznej walki o sprawiedliwość. Z perspektywy historyczno-literackiej, powieść Żmiejewskiej wpisuje się w tradycję literatury realistycznej, gdzie szczegółowy opis środowiska – w tym przypadku Warszawy z jej teatralnym światkiem, policyjnymi strukturami i społecznymi nierównościami – staje się równie istotny, co sama fabuła. Autorka z precyzją oddaje klimat epoki, co jest szczególnie widoczne w sposobie, w jaki portretuje relacje międzyludzkie, ograniczone sztywnymi ramami konwenansów. Wątek romantyczny między Leontyną a Aleksandrem Woroninem, policjantem oskarżonym o zbrodnię, dodaje opowieści głębi emocjonalnej, a jednocześnie stawia pytanie o możliwość miłości w czasach, gdy społeczne normy były nieubłagane. Analizując ten aspekt, można dostrzec paralelę do twórczości Elizy Orzeszkowej, która również eksplorowała napięcia między jednostką a społeczeństwem.

Nie sposób pominąć tła historycznego, które w “Warszawiance” odgrywa kluczową rolę. Warszawa końca XIX wieku, przedstawiona z dbałością o detale, staje się niemal osobnym bohaterem powieści. Opisy ulic, teatrów, a nawet codziennych zwyczajów mieszkańców przywołują ducha epoki, co dla mnie, jako historyka literatury, jest niezwykle cenne. W tym kontekście warto podkreślić, że Żmiejewska, nominowana do Nagrody Wielkiego Kalibru, udowadnia, że kryminał historyczny może być nie tylko rozrywką, ale i lekcją o przeszłości. Dla miłośników gatunku, takich jak ja, jest to prawdziwa gratka – połączenie wciągającej fabuły z rzetelnym obrazem dawnej Polski.

Przechodząc do oceny samego audiobooka, nie mogę nie wspomnieć o znakomitej interpretacji Róży Cieślińskiej-Dziekiewicz. Jej głos, pełen ciepła, ale i odpowiedniej dramaturgii, doskonale oddaje atmosferę powieści. Słuchając, czułem się, jakbym przeniósł się na ulice XIX-wiecznej Warszawy – intonacja narratorki, sposób, w jaki buduje napięcie w scenach kryminalnych, a także subtelność w momentach bardziej intymnych, sprawiają, że “audiobook experience” jest niezwykle immersyjna. Jakość dźwięku jest bez zarzutu, co w przypadku tak długiej pozycji – trwającej ponad 12 godzin – ma ogromne znaczenie. Każde słowo jest wyraźne, a emocje bohaterów doskonale przekazane. Myślę, że dla osób poszukujących “free audiobook” w podobnym klimacie warto zwrócić uwagę na takie produkcje, choć w tym przypadku dostępność za darmo nie jest potwierdzona – sama jakość nagrania i interpretacji sprawia, że warto zainwestować w tę pozycję.

Mówiąc o mocnych stronach “Warszawianki”, nie sposób nie docenić jej wciągającej fabuły i dobrze skonstruowanych postaci. Leontyna Rapacka to bohaterka, która wyróżnia się na tle literackich stereotypów – jest silna, niezależna, a jednocześnie niepozbawiona wewnętrznych rozterek, co czyni ją bardzo ludzką. Kryminalna intryga, choć momentami przewidywalna, trzyma w napięciu, a wątek romantyczny dodaje opowieści lekkości. Jednak, jako krytyk literacki, muszę wskazać również pewne ograniczenia. W niektórych fragmentach powieść zdaje się zbyt mocno opierać na schematach gatunkowych, co może rozczarować bardziej wymagających słuchaczy. Ponadto, choć tło historyczne jest bogate, chwilami brakuje głębszej analizy psychologicznej postaci drugoplanowych, co mogłoby nadać historii dodatkowej warstwy.

Porównując “Warszawiankę” do innych utworów z gatunku kryminału historycznego, nasuwają mi się skojarzenia z serią o Eberhardzie Mocku autorstwa Marka Krajewskiego. Oba cykle łączą fascynację dawnymi realiami z mrocznymi zagadkami kryminalnymi, choć Żmiejewska kładzie większy nacisk na wątek obyczajowy i romantyczny. Innym punktem odniesienia mogłaby być “Lalka” Prusa, szczególnie w kontekście obrazu Warszawy jako miasta pełnego sprzeczności. Dla słuchaczy, którzy cenią sobie silne kobiece bohaterki, mogę polecić również serię o Lizie Hardt Magdaleny Knedler – obie protagonistki dzielą determinację i odwagę w dążeniu do prawdy.

Komu zatem poleciłbym ten audiobook? Myślę, że “Warszawianka. Gdy zgasną światła” to idealna pozycja dla miłośników kryminałów historycznych, romansów osadzonych w dawnych realiach oraz wszystkich tych, którzy chcą lepiej poznać XIX-wieczną Warszawę. To także świetny wybór dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z audiobookami – wciągająca fabuła i znakomita narracja Róży Cieślińskiej-Dziekiewicz sprawiają, że “listening experience” jest niezwykle satysfakcjonujące. Jeśli szukacie lekkiej, ale niebanalnej rozrywki z nutą nostalgii za dawną Polską, ten tytuł z pewnością spełni Wasze oczekiwania.

Na koniec chciałbym podzielić się osobistą refleksją. Słuchanie “Warszawianki” przypomniało mi, dlaczego tak bardzo cenię literaturę – to nie tylko opowieść, ale i możliwość zanurzenia się w innym świecie, w innej epoce. Jako badacz, często analizuję teksty z dystansem, szukając kontekstów i ukrytych znaczeń, ale tym razem dałem się porwać historii. To dla mnie dowód na to, że dobra literatura, nawet w formie audiobooka, ma moc łączenia intelektu z emocjami. Jestem ciekaw, jak potoczą się dalsze losy Leontyny Rapackiej w trzeciej części cyklu, i z pewnością sięgnę po nią, gdy tylko się ukaże.

Z literackim pozdrowieniem i zaproszeniem do wspólnego odkrywania dźwiękowych opowieści,
Adam Nowak

Z literackim pozdrowieniem i zaproszeniem do wspólnego odkrywania dźwiękowych opowieści,
Adam Nowak