Wycieczki Osobiste – Ałbena Grabowska audiobook – Intrygująca opowieść o prawdzie ukrytej za fasadą

Opis

Drodzy miłośnicy literatury, którzy lubią zajrzeć pod maski codzienności,

Kiedy po raz pierwszy usłyszałam o ‘Wycieczkach Osobistych’ Ałbeny Grabowskiej, nie mogłam się doczekać, by zanurzyć się w tę opowieść. Jako krytyczka literacka, która od lat śledzi współczesną prozę polską, zawsze doceniam, gdy autorzy odważnie eksplorują granice ludzkich relacji, a Grabowska robi to z wyczuciem i finezją. To jej pierwsze słuchowisko, stworzone specjalnie dla Storytel Original i wydane 20 grudnia 2024 roku, a ja, Zofia Kowalska, miałam przyjemność spędzić z nim dwie intensywne godziny. Narracja Magdy Karel, wsparta wybitną obsadą – od Mai Ostaszewskiej po Jarosława Boberka – dodała tej historii głębi i emocji, które wciąż we mnie rezonują.

Opowieść rozgrywa się w ciągu trzech ostatnich dni roku – 29, 30 i 31 grudnia – w domku myśliwskim pod Warszawą, gdzie dwie pary przyjaciół spotykają się na tradycyjnym sylwestrowym spotkaniu. Krystyna, aktorka o duszy pełnej tajemnic, jej mąż Andrzej, lekarz geriatra, oraz Jan, literat po stracie żony Marii, który teraz wprowadza do towarzystwa młodą i enigmatyczną Annę. To, co zaczyna się jak ciepła, nostalgiczna biesiada, szybko zamienia się w gęstą sieć emocji, kłamstw i niedopowiedzeń. Sylwestrowe fajerwerki stają się tu metaforą – dla jednych oznaczają przegraną, dla innych szansę na oczyszczenie. I choć akcja trwa zaledwie trzy dni, słuchowisko oferuje podróż w głąb ludzkiej psychiki, która zdaje się trwać znacznie dłużej.

Osobiście, słuchając tej historii, wróciłam pamięcią do pewnego wieczoru sprzed lat, gdy w podobnym gronie przyjaciół, przy stole pełnym wina i wspomnień, ktoś rzucił pytanie: ‘Czy naprawdę znamy tych, z którymi dzielimy życie?’. Tamta rozmowa, podszyta lekkim niepokojem, przypomniała mi, jak kruche są fasady, które budujemy. Grabowska w ‘Wycieczkach Osobistych’ zdaje się zadawać to samo pytanie, ale robi to z teatralnym rozmachem. W klasie lang języka i emocji wyczuwam tu wpływy wielkich dramatów – trochę jak u Yasminy Rezy w ‘Bogu mordu’, gdzie pozornie banalna sytuacja odsłania ludzkie słabości. To, co sprawia, że ta historia naprawdę wyróżnia się, to sposób, w jaki autorka bawi się grą pozorów, budując napięcie niemal jak w kryminale, choć bez trupa w szafie.

Tematycznie słuchowisko dotyka istoty relacji międzyludzkich – tych prawdziwych i tych udawanych. Dwie generacje, dwa małżeństwa, dwie wersje prawdy. Krystyna (Maja Ostaszewska) jest jak lustro, w którym odbija się nostalgia i gorycz, Andrzej (Paweł Deląg) uosabia stabilność podszytą rutyną, Jan (Jarosław Boberek) niesie ciężar przeszłości, a Anna (Olga Bołądź) wnosi powiew świeżości, ale i niepokoju. Kulminacja podczas sylwestrowej zabawy to moment, w którym maski spadają – dosłownie i w przenośni. Grabowska nie boi się obnażać hipokryzji, a jednak pozostawia nas z pytaniem: czy prawda zawsze wyzwala, czy czasem lepiej zostać w słodkim kłamstwie?

Przejdźmy do warstwy audio, bo to przecież sedno tej produkcji. Magda Karel jako narratorka ma głos, który hipnotyzuje – ciepły, ale z nutą tajemnicy, idealnie oddający klimat opowieści. Obsada aktorska to prawdziwy majstersztyk: Ostaszewska w roli Krystyny jest magnetyczna, jej ton przeplata się między sarkazmem a kruchością, Deląg wnosi powściągliwość, która kontrastuje z emocjonalnym chaosem, a Boberek jako Jan brzmi jak człowiek rozdarty między przeszłością a teraźniejszością. Olga Bołądź jako Anna błyszczy – jej interpretacja jest pełna niuansów, od uwodzicielskiej pewności po chwile zwątpienia. Dźwięki – trzask ognia w kominku, szelest śniegu za oknem, odległe echo fajerwerków – budują atmosferę, która wciąga jak dobra książka. Reżyseria Marcina Kardacha zasługuje na brawa za precyzję, a piosenka ‘Gość w dom, Bóg w dom’ Mai Żarneckiej to wisienka na torcie, która zostaje w głowie na długo.

Nie wszystko jednak jest tu idealne. Fabuła, choć wciągająca, momentami traci tempo – niektóre wątki, jak relacja Krzysztofa i Izy, wydają się niedokończone, a puenta nie zawsze satysfakcjonuje. Słuchaczom szukającym głębszej refleksji może brakować wyraźniejszego katharsis. Opinie słuchaczy na Storytel są podzielone: jedni chwalą obsadę i klimat (ocena 4.4 na podstawie 704 głosów), inni narzekają na banalność historii, porównując ją do telenoweli. Sama podzielam zachwyt nad realizacją, ale zgadzam się, że potencjał fabularny mógłby zostać lepiej wykorzystany.

Porównując ‘Wycieczki Osobiste’ do innych współczesnych słuchowisk, jak ‘Random’ Nataszy Parzymies, widzę podobną próbę zgłębienia ludzkich emocji, ale Grabowska stawia na bardziej teatralną formę. To nie jest typowa literatura obyczajowa – to raczej dramat zamknięty w kapsule czasu, który mógłby równie dobrze rozgrywać się na scenie. Dla mnie, jako osoby, która kiedyś dyskutowała z pisarzem o tym, jak literatura odbija współczesne konflikty wewnętrzne, to słuchowisko jest jak lustro dla naszego społeczeństwa – pełnego pozorów, ale i tęsknoty za szczerością.

Kto powinien sięgnąć po ten audiobook? Miłośnicy historii z dreszczykiem emocji, fani świetnej gry aktorskiej i ci, którzy lubią zajrzeć pod powierzchnię codziennych relacji. Jeśli szukacie lekkiej rozrywki na sylwestrowy wieczór – to strzał w dziesiątkę. Jeśli jednak oczekujecie głębokiej analizy psychologicznej, możecie poczuć lekki niedosyt. Co ważne, produkcja jest dostępna za darmo w ramach subskrypcji Storytel, więc warto dać jej szansę i przekonać się samemu.

Słuchając ‘Wycieczek Osobistych’, przypomniałam sobie, dlaczego tak люблю współczesną literaturę polską – za jej odwagę w zadawaniu pytań, na które nie zawsze mamy odpowiedzi. To doświadczenie słuchowe, które zostaje z nami, jak echo sylwestrowych fajerwerków w mroźną noc.

Z literackim ukłonem i nutą sylwestrowej zadumy, Zofia Kowalska