Żałobne opaski – Brandon Sanderson audiobook – Mityczna potęga w twoich uszach

Opis

Drodzy miłośnicy literatury fantastycznej, którzy szukają czegoś więcej niż tylko rozrywki,

Gdy po raz pierwszy sięgnęłam po audiobook „Żałobne opaski” Brandona Sandersona w interpretacji Marcina Popczyńskiego, nie spodziewałam się, że ta podróż dźwiękowa tak głęboko zapadnie mi w pamięć. Jako krytyczka zafascynowana współczesnymi technikami narracyjnymi, od razu zauważyłam mistrzowskie połączenie epickiej skali z intymnością opowieści – coś, co przypomina mi dyskusje o polskiej prozie współczesnej podczas warszawskich spotkań literackich.

Sanderson, niczym nasz rodzimy Andrzej Sapkowski w lepszym wydaniu, konstruuje świat tak szczegółowy, że niemal słychać zgrzyt kół parowozów w steampunkowym Elendel. W „Żałobnych opaskach” – dziewiątej już części cyklu Ostatnie Imperium – autor sięga po motywy uniwersalne: pragnienie mocy, dylematy tożsamości i odwieczne pytanie o granice ludzkiej natury. Ale robi to w sposób, który każe mi wspominać moje pierwsze zetknięcie z „Mistrzem i Małgorzatą” Bułhakowa – tam też pod pozorem fantastyki kryły się najgłębsze prawdy o człowieku.

Marcin Popczyński jako narrator to prawdziwa uczta dla uszu. Jego głos ma tę samą giętkość, co proza Sandersona – potrafi być zarówno twardy jak stal w scenach walki, jak i delikatny jak jedwab w momentach refleksji. Szczególnie urzekło mnie, jak odtwarza postać Wayne’a, gdzie w jednej sekundzie przechodzi od błazeństwa do patosu. To aktorstwo głosowe na poziomie najlepszych słuchowisk Teatru Polskiego Radia.

Analizując konstrukcję powieści, dostrzegam tu fascynujące gry konwencjami. Sanderson bawi się detektywistycznym schematem (Waxillium jako swego rodzaju fantasy’owy Sherlock Holmes), by za chwilę zanurzyć nas w politycznym thrillerze. Ta wielowarstwowość przypomina mi nasze polskie dyskusje o „Lalce” Prusa – niby powieść realistyczna, a jednak pełna symboli i ukrytych znaczeń.

Jeśli chodzi o techniczną stronę audiobooka, wydawnictwo Mag nie zawiodło – dźwięk jest krystaliczny, a podział na rozdziały pozwala łatwo nawigować po 13-godzinnej podróży. Jedynym mankamentem może być dla niektórych tempo narracji w pierwszej godzinie, które wymaga skupienia. Ale jak mawiała moja profesor od literatury: „Dobra książka, jak dobre wino, wymaga cierpliwości”.

Dla kogo będzie to idealny wybór? Dla fanów fantasy szukających intelektualnej głębi, dla miłośników kryminałów otwartych na magiczne twisty, a także dla tych, którzy – jak ja – cenią sobie momenty, gdy po zamknięciu audiobooka (albo raczej wyjęciu słuchawek) świat jeszcze przez chwilę wydaje się pełen ukrytych znaczeń i możliwości.

Porównując do innych pozycji w serii, „Żałobne opaski” są jak dojrzałe wino wobec młodego „Stopu prawa” – ta sama esencja, ale z większą głębią i nutami, które rozwijają się dopiero z czasem. Jeśli zaś szukać polskich odpowiedników, to klimatem najbliżej mu do „Achai” Pilipiuka, choć Sanderson oferuje bardziej wyrafinowany warsztat pisarski.

Moja osobista refleksja? Ta książka to dowód, że fantasy może być lustrem współczesności. Gdy Waxillium zastanawia się nad naturą władzy, słyszę w tym echo naszych własnych debat o polityce i odpowiedzialności. A może to właśnie jest siła dobrej literatury – że nawet w najbardziej fantastycznych światach odnajdujemy cząstkę naszej rzeczywistości?

Z literackim pozdrowieniem,
Zofia Kowalska