Zawierucha. Fajerwerki – Ida Żmiejewska audiobook – Miłość i wojna w cieniu niepodległości

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Wierni Słuchacze Audiobooków,

Gdy tylko dotarła do mnie informacja o premierze audiobooka “Zawierucha. Fajerwerki” Idy Żmiejewskiej, ostatniej części cyklu “Zawierucha”, od razu przypomniały mi się długie wieczory spędzone na analizowaniu polskiej literatury obyczajowej z okresu międzywojennego. Jako badacz specjalizujący się w literaturze tego okresu, z niecierpliwością sięgnąłem po tę pozycję, szczególnie że poprzednie części serii zapadły mi w pamięć swoją wnikliwością psychologiczną i mistrzowskim oddaniem ducha epoki.

Ida Żmiejewska po raz kolejny udowadnia, że jest mistrzynią w tkaniu skomplikowanych ludzkich losów na tle wielkich wydarzeń historycznych. Akcja “Fajerwerków” rozgrywa się w 1918 roku, w momencie przełomowym nie tylko dla Polski, ale i całej Europy. Autorce udało się uchwycić ten szczególny moment, gdy nadzieja na niepodległość miesza się z niepewnością jutra, a osobiste dramaty bohaterów splatają się z wielką historią.

Z perspektywy badacza literatury szczególnie cenię sposób, w jaki Żmiejewska konstruuje swoje postacie. Stanisław, Pola, Zofia, Klara i Julia to nie tylko bohaterowie powieści, ale żywi ludzie z krwi i kości, których losy śledzimy z zapartym tchem. Ich dylematy moralne, miłosne rozterki i codzienne zmagania są przedstawione z taką wnikliwością, że nie sposób nie utożsamić się z ich przeżyciami. Szczególnie poruszyła mnie postać Zofii, która – podobnie jak wiele kobiet tamtej epoki – musi odnaleźć się w nowej rzeczywistości, gdy mężczyźni wracają z frontu lub… nie wracają wcale.

Warto zwrócić uwagę na sposób, w jaki Żmiejewska wplata w narrację wątki historyczne. Nie są one jedynie tłem, ale integralną częścią fabuły, wpływającą na decyzje bohaterów. Rewolucja październikowa, traktat brzeski, hiszpanka – te wydarzenia nie są suchymi faktami z podręczników, ale żywiołami, które kształtują codzienność postaci. Jako historyk literatury doceniam tę dbałość o szczegóły i autentyczność przedstawianej epoki.

Przechodząc do warstwy audiobooka, muszę przyznać, że Zofia Zoń jako narratorka wykonała pracę wręcz benedyktyńską. Jej głos, niczym doświadczony przewodnik, prowadzi nas przez zawiłości fabuły z niezwykłą precyzją i wyczuciem. Zoń doskonale odtwarza różnorodne charaktery postaci – od stanowczego Stanisława po delikatną Zofię – zachowując przy tym naturalność i płynność narracji. Szczególnie urzekło mnie, jak narratorka oddaje emocjonalne niuanse dialogów, sprawiając, że słuchacz ma wrażenie uczestniczenia w prawdziwych rozmowach.

Techniczna strona audiobooka również zasługuje na uznanie. Dźwięk jest czysty, dobrze zbalansowany, a tempo narracji idealnie dostosowane do percepcji słuchacza. Dziewięciogodzinny materiał (a dokładnie 9 godzin i 23 minuty) mija niczym w najlepszym towarzystwie – to zasługa zarówno świetnego tekstu, jak i jego interpretacji.

Porównując “Fajerwerki” do innych współczesnych powieści obyczajowych osadzonych w tym okresie, muszę podkreślić wyjątkowość stylu Żmiejewskiej. Podczas gdy wiele autorek skupia się głównie na romansowych wątkach, ona tworzy wielowymiarową panoramę społeczną, nie tracąc przy tym emocjonalnej głębi. Można dostrzec pewne podobieństwa do prozy Katarzyny Puzyńskiej czy Krystyny Mirek, ale Żmiejewska idzie o krok dalej w analizie psychologicznej swoich bohaterów.

Jedynym drobnym zarzutem, jaki mógłbym mieć, jest pewna przewidywalność niektórych wątków w finale serii. Jednak biorąc pod uwagę, że jest to zamknięcie pięcioksięgu, pewne rozwiązania fabularne musiały być konsekwencją wcześniejszych wydarzeń. To zresztą typowe wyzwanie dla każdego cyklu powieściowego – jak zadowolić czytelników, nie tracąc przy tym wiarygodności narracji.

“Zawierucha. Fajerwerki” to audiobook, który polecam nie tylko miłośnikom literatury obyczajowej, ale wszystkim, którzy cenią sobie dobre opowieści osadzone w realiach historycznych. To także świetna propozycja dla osób dopiero odkrywających ten okres w dziejach Polski – Żmiejewska w przystępny sposób wprowadza w złożoność tamtych czasów, nie przytłaczając nadmiarem dat i faktów.

Słuchając tej powieści, nie mogłem oprzeć się refleksji, jak bardzo nasza współczesność – z jej niepewnością i wyzwaniami – przypomina tamten przełomowy moment w historii. Może właśnie dlatego opowieści takie jak ta są nam dziś szczególnie potrzebne – przypominają, że nawet w najtrudniejszych czasach ludzie potrafili znajdować siłę, by iść naprzód.

Dla mnie, jako badacza literatury, “Fajerwerki” stanowią również ciekawy przykład ewolucji polskiej powieści obyczajowej. Żmiejewska udowadnia, że gatunek ten może być nośnikiem nie tylko rozrywki, ale i głębszej refleksji nad naszą historią i tożsamością. To literatura, która bawi, wzrusza, a przy tym skłania do myślenia – a takie połączenie zawsze budzi mój największy entuzjazm.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak