Zbrodnie bez ciał – Andrzej Gawliński audiobook – Prawda ukryta w cieniu zbrodni

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Pasjonaci Kryminałów,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “Zbrodnie bez ciał” autorstwa Andrzeja Gawlińskiego i Diany Brzezińskiej, nie spodziewałem się, że ta pozycja tak głęboko zapadnie mi w pamięć. Jako badacz literatury, który spędził niezliczone godziny na analizowaniu tekstów, często zastanawiam się, gdzie przebiega granica między fikcją a rzeczywistością. Ta książka, będąca przykładem literatury faktu z gatunku true crime, stawia tę granicę w zupełnie nowym świetle.

Pamiętam, jak podczas moich studiów nad literaturą współczesną analizowaliśmy z kolegami różne sposoby przedstawiania zbrodni w tekstach kultury. Nigdy jednak nie przyszło nam do głowy, że najciekawsze historie kryminalne to te, które wydarzyły się naprawdę – i to w dodatku bez kluczowego elementu, jakim jest ciało ofiary. “Zbrodnie bez ciał” to wstrząsająca podróż przez najbardziej zagadkowe polskie sprawy kryminalne, w których wymiar sprawiedliwości musiał zmierzyć się z wyjątkowym wyzwaniem – brakiem materialnego dowodu zbrodni.

Z literackiego punktu widzenia, książka Gawlińskiego i Brzezińskiej to mistrzowskie połączenie reportażu i analizy kryminalistycznej. Autorzy, będący ekspertami w swoich dziedzinach (Gawliński jako kryminalistyk i suicydolog, Brzezińska jako prawniczka), przedstawiają każdą sprawę z chirurgiczną precyzją, nie zapominając jednak o ludzkim wymiarze tych tragedii. Szczególnie poruszające są fragmenty opisujące cierpienie rodzin osób zaginionych – te partie tekstu przypominają mi dyskusje, które prowadziłem ze studentami o tym, jak literatura może oddawać głos tym, którzy często pozostają niezauważeni.

Jeśli chodzi o warstwę merytoryczną, książka imponuje rozmachem badań. Autorzy przeanalizowali dziesiątki tomów akt, setki zeznań świadków i konsultowali się z wieloma specjalistami. Ta drobiazgowość przypomina mi metody pracy, które stosuję w swoich badaniach literackich – choć oczywiście w zupełnie innym kontekście. Szczególnie ciekawe są fragmenty opisujące metody śledcze stosowane w przypadkach braku ciała – to prawdziwa lekcja kryminalistyki, która mogłaby stanowić inspirację dla niejednego pisarza kryminałów.

Przechodząc do aspektu audiobooka, muszę przyznać, że Wojciech Masiak jako lektor sprawdził się znakomicie. Jego głos, utrzymany w odpowiednim tonie – poważnym, ale nie przesadnie dramatycznym – idealnie pasuje do charakteru książki. Masiak potrafi utrzymać napięcie tam, gdzie jest to potrzebne, ale też zachować dystans w fragmentach bardziej analitycznych. Jedynym drobnym mankamentem, który zauważyłem (podobnie jak jeden z recenzentów), była specyficzna wymowa słowa “profiler”, ale to naprawdę drobiazg w kontekście całego, świetnego wykonania.

Porównując “Zbrodnie bez ciał” do innych pozycji z gatunku true crime, zarówno polskich, jak i zagranicznych, widzę wyraźnie jej unikalny charakter. Podczas gdy większość książek tego typu skupia się na spektakularnych zbrodniach z wyraźnymi dowodami, ta koncentruje się na przypadkach, gdzie właśnie tych dowodów brakuje. To trochę jak porównanie klasycznego kryminału z powieścią psychologiczną – oba gatunki opowiadają o zbrodni, ale w zupełnie inny sposób.

Z punktu widzenia słuchacza, ponad 5-godzinny czas trwania audiobooka wydaje się idealnie wyważony – wystarczający, by dogłębnie przedstawić temat, ale nie na tyle długi, by stać się nużącym. Jako osoba, która często słucha audiobooków podczas podróży czy spacerów, doceniam też klarowność przekazu i dobrze wyważone tempo narracji.

Dla kogo będzie to idealna pozycja? Z pewnością dla miłośników kryminałów, którzy chcą poznać prawdziwe oblicze pracy śledczych. Dla osób interesujących się psychologią zbrodni i metodami kryminalistycznymi. Ale także dla tych, którzy – podobnie jak ja – widzą w literaturze faktu nie tylko źródło informacji, ale też materiał do głębszych refleksji nad naturą sprawiedliwości, granicami ludzkiej psychiki i społecznymi konsekwencjami zbrodni.

Po zakończeniu słuchania “Zbrodni bez ciał” zostałem z wieloma pytaniami i przemyśleniami. Jak daleko może sięgać ludzka zdolność do zła? Jaką cenę płacą rodziny osób zaginionych, żyjące w niepewności? I wreszcie – czy naprawdę nie ma zbrodni doskonałej? Książka nie daje prostych odpowiedzi, ale zmusza do myślenia – a to, z punktu widzenia badacza literatury, jest zawsze najcenniejsze.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak