Zginę bez ciebie – Robert Ostaszewski audiobook – Mroczna tajemnica małego miasta

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem “Zginę bez ciebie” Roberta Ostaszewskiego, moje doświadczenie badacza literatury od razu podpowiedziało mi, że to nie będzie zwykły kryminał. Już sam tytuł, pełen dramatycznej wymowy, zapowiadał opowieść, która wykracza poza schematy gatunku. W mojej długoletniej praktyce analizowania polskiej prozy często spotykałem się z dziełami, które pod pozorem rozrywki niosą głębsze przesłanie społeczne. I właśnie taką książkę miałem okazję poznać dzięki interpretacji Łukasza Bogdana.

Akcja rozgrywająca się w Ciechanowie – mieście, które jak mało które potrafi być sceną dla mrocznych sekretów – od razu przywiodła mi na myśl moje własne doświadczenia z małomiasteczkową rzeczywistością. Pamiętam, jak podczas badań nad literaturą regionalną odwiedzałem podobne miejscowości, gdzie pozory normalności często kryły niewygodne prawdy. Ostaszewski mistrzowsko wykorzystuje tę specyfikę, tworząc atmosferę, w której każdy uśmiech może być maską, a każdy gest – obliczony.

Główny bohater, podkomisarz Rowicki, to postać, która od pierwszych chwil przykuwa uwagę. Zmęczony życiem policjant, liczący dni do emerytury, zostaje wciągnięty w sprawę, która wymaga od niego znacznie więcej, niż by sobie życzył. W tej kreacji widać wyraźne inspiracje klasycznymi bohaterami noir, ale z typowo polskim akcentem. Autor nie poprzestaje jednak na schemacie – Rowicki stopniowo odsłania przed nami swoje oblicza, a Łukasz Bogdan w interpretacji audiobooka doskonale oddaje tę złożoność, modulując głos od zmęczonej rezygnacji po stłumioną determinację.

Temat samobójstw młodych dziewczyn, w tym córki lokalnego notable, to materiał na głęboką społeczną diagnozę. Ostaszewski nie boi się dotykać trudnych kwestii: korupcji, układów, wpływu władzy na śledztwa. Słuchając, miałem nieodparte wrażenie, że to nie tylko fikcja literacka, ale swego rodzaju zwierciadło wystawione współczesnej Polsce. W moich badaniach nad literaturą często podkreślam, że najlepsze thrillery to te, które mówią więcej o nas samych niż o zbrodniach – i “Zginę bez ciebie” wpisuje się w tę tradycję znakomicie.

Jeśli chodzi o warstwę dźwiękową, Łukasz Bogdan stworzył interpretację na wysokim poziomie. Jego głos, momentami chropowaty jak papier ścierny, idealnie pasuje do klimatu powieści. Szczególnie udane są sceny dialogowe – każda postać ma swój charakterystyczny ton, co przy tak obszernej galerii bohaterów (9 godzin 15 minut nagrania) jest nie lada wyzwaniem. Jedynie w kilku momentach przyspieszone tempo czytania sprawiało, że gubiłem wątek, ale to drobiazg w porównaniu z ogólną jakością wykonania.

Porównując “Zginę bez ciebie” z innymi polskimi kryminałami, widzę wyraźne podobieństwa do prozy Remigiusza Mroza czy Katarzyny Bondy, szczególnie w sposobie budowania napięcia poprzez stopniowe odsłanianie tajemnic małej społeczności. Jednak Ostaszewski dodaje do tego własny, charakterystyczny styl – bardziej refleksyjny, mniej nastawiony na efektowne zwroty akcji, za to bardziej skupiony na psychologicznej głębi. To podejście może nie wszystkim przypaść do gustu, o czym świadczą mieszane recenzje na Storytel (średnia 4.1 na podstawie 19 ocen), ale dla słuchaczy ceniących niuanse będzie to zdecydowany atut.

W mojej ocenie największą siłą tego audiobooka jest właśnie to, jak łączy gatunkową rozrywkę z literacką ambicją. Sceny śledztwa przeplatają się tu z subtelnymi obserwacjami społecznymi, a wątki kryminalne służą jako pretekst do postawienia ważnych pytań o naturę zła i odpowiedzialności. Szczególnie poruszający jest motyw tytułowego “zginę bez ciebie”, który można odczytywać na wielu poziomach – jako wyraz samotności ofiar, ale też jako oskarżenie wobec tych, którzy mogli pomóc, a nie zrobili tego.

Dla kogo będzie to idealny audiobook? Myślę, że dla słuchaczy, którzy w kryminale szukają czegoś więcej niż tylko zagadki do rozwiązania. Dla tych, którzy doceniają dobrze nakreślone postaci i atmosferę miejsca. I wreszcie – dla wszystkich, którzy chcą doświadczyć, jak polska literatura gatunkowa potrafi konkurować z najlepszymi światowymi wzorcami, zachowując przy tym własny, rozpoznawalny charakter.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak