Zgodne małżeństwo – Aleksandra Tyl audiobook – Antyromantyczna komedia pełna zwrotów akcji

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury Obyczajowej,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem ‘Zgodne małżeństwo’ Aleksandry Tyl, od razu przypomniały mi się dyskusje ze studentami o współczesnej prozie obyczajowej. Ta pozycja z serii ‘Komedie ANTY’ stanowi bowiem interesujący przypadek literacki – z pozoru lekka komedia małżeńska, a pod powierzchnią kryje się celna obserwacja społeczna, która skłania do refleksji.

Z perspektywy badacza literatury szczególnie fascynuje mnie sposób, w jaki autorka konstruuje narrację. Joanna i Jacek – para po dwudziestu latach małżeństwa – początkowo wydają się karykaturalni w swojej rutynie, ale stopniowo Tyl odsłania przed nami ich ludzkie oblicze. To przypomina mi analizowane kiedyś dzieła Mrożka, gdzie pozorna groteska służyła do ukazania głębszych prawd o naturze ludzkiej.

Laura Breszka jako narratorka dokonuje prawdziwego majstersztyku. Jej głos potrafi w jednej chwili błyszczeć ironią, by za moment stać się pełnym współczucia. Szczególnie udane są sceny, gdy Jacek snuje swoje ‘rewolucyjne’ plany – Breszka idealnie oddaje mieszankę patosu i żenady, jaka towarzyszy jego ‘kryzysowi wieku średniego’. Efekty dźwiękowe, które początkowo mogą wydawać się nieco przesadzone, z czasem okazują się znakomitym zabiegiem, przypominającym słuchowiska radiowe z lat mojej młodości.

Tematyka powieści – rozpad małżeństwa pod wpływem rutyny – nie jest nowa w literaturze polskiej. Jednak Tyl nadaje jej świeże, współczesne brzmienie. W przeciwieństwie do klasycznych dramatów małżeńskich, tutaj mamy do czynienia z komedią pomyłek, gdzie każdy kolejny krok Jacka w kierunku ‘wolności’ prowadzi go w coraz większe tarapaty. To przypomina mi nieco konwencję teatru absurdu, gdzie bohaterowie są uwikłani w sytuacje, które sami stworzyli.

Z punktu widzenia konstrukcji postaci, Joanna to zdecydowanie bardziej interesująca postać niż jej mąż. Podczas gdy Jacek wpada w klasyczne stereotypy ‘kryzysu wieku średniego’, Joanna stopniowo odkrywa w sobie siłę i przebiegłość, o jaką by siebie nie podejrzewała. Scena, w której zaczyna podejrzewać męża o zdradę, jest mistrzowsko poprowadzona zarówno przez autorkę, jak i narratorkę – słychać w głosie Breszki tę mieszankę zranienia i determinacji.

Jeśli chodzi o warstwę językową, Tyl operuje żywym, współczesnym językiem, pełnym potocznych zwrotów, które Breszka interpretuje z naturalnością godną podziwu. Szczególnie udane są dialogi – słychać w nich autentyczną dynamikę między bohaterami. To rzadkość w audiobookach, gdzie dialogi często brzmią sztucznie.

Mimo wielu zalet, książka nie jest pozbawiona wad. Niektóre wątki (jak historia z szybkimi pieniędzmi) wydają się nieco naciągane, a humor momentami bywa przewidywalny. Jednak w kontekście całej serii ‘Komedie ANTY’ można to potraktować jako celowy zabieg stylistyczny.

Dla kogo będzie to idealny audiobook? Z pewnością dla tych, którzy cenią sobie inteligentny humor i ironiczne spojrzenie na rzeczywistość. To także doskonała propozycja dla osób zainteresowanych współczesną obyczajowością – choć w formie komedii, książka porusza ważne tematy dotyczące związków w dzisiejszych czasach. Nie polecałbym jej jednak tym, którzy szukają głębokiej psychologicznej analizy – to przede wszystkim rozrywka, choć rozrywka wysokich lotów.

Po latach analizowania poważnych dzieł literackich, ‘Zgodne małżeństwo’ było dla mnie jak oddech świeżego powietrza. To dowód, że literatura popularna może być zarówno świetną rozrywką, jak i źródłem celnych obserwacji społecznych. I choć – jak ostrzega wydawca – nie należy brać przykładu z bohaterów, to z pewnością warto wziąć przykład z Aleksandry Tyl w tworzeniu błyskotliwej, współczesnej prozy.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak