Zwykła przyzwoitość – Wojciech Chmielarz audiobook – Kryminał, który wciąga jak warszawska mgła

Opis

Cześć, fani dobrych historii i mocnych wrażeń!

Kiedy siadam do nowego audiobooka, zawsze mam w głowie jedno pytanie: czy ta historia mnie wciągnie, czy raczej uśpi? „Zwykła przyzwoitość” Wojciecha Chmielarza, trzecia część serii z Bezimiennym, zdecydowanie należy do tej pierwszej kategorii. Jeśli znacie już „Prostą sprawę” czy „Dług honorowy”, to wiecie, czego się spodziewać – twardego bohatera, warszawskiego klimatu i fabuły, która trzyma w napięciu jak dobrze naciągnięta struna. A jeśli to wasz pierwszy raz z Bezimiennym, to przygotujcie się na jazdę bez trzymanki po ciemnych zakamarkach stolicy.

Zacznijmy od tego, co w tej książce najważniejsze – Bezimienny wraca do domu na warszawskich Włochach i od razu wpada w kłopoty. Dwoje bandziorów zastrasza pana Henryka, starszego właściciela domu, a nasz bohater, jak to on, nie może przejść obok tego obojętnie. I tak zaczyna się spirala wydarzeń – od obrony słabszych po wplątanie się w aferę z rynkiem nieruchomości, nielegalnym przejmowaniem mieszkań i lichwiarskimi pożyczkami. Brzmi jak coś, co moglibyśmy zobaczyć w wieczornych wiadomościach, prawda? Chmielarz ma ten dar – bierze tematy, które znamy z gazet, i ubiera je w historię, która nie pozwala oderwać słuchawek od uszu.

Pamiętam, jak rok temu pisałem na blogu o polskich bestsellerach i zastanawiałem się, co sprawia, że takie historie jak ta trafiają do ludzi. Wtedy dostałem od czytelników masę wiadomości, że młodzi szukają książek, które wyjaśnią im skomplikowaną przeszłość i teraźniejszość Polski, ale w sposób przystępny i emocjonujący. „Zwykła przyzwoitość” idealnie wpisuje się w ten trend. To nie tylko kryminał, ale też lustro, w którym odbija się nasza rzeczywistość – od bezwzględnych gangsterów po ludzi w garniturach, którzy pociągają za sznurki w cieniu. I choć Bezimienny to facet, który rozwiązuje problemy pięścią i sprytem, towarzyszą mu postacie jak Aldona, komornik czy aktywiści, którzy pokazują, że walka o sprawiedliwość to nie tylko mordobicie, ale i głowa na karku.

A jak to brzmi w wersji audio? Przemysław Bluszcz, narrator tej opowieści, to prawdziwy mistrz. Jego głos jest jak dobrze wyważony nóż – ostry, precyzyjny, ale czasem trochę za bardzo chce pokazać, co potrafi. Słychać, że zna się na rzeczy – gangsterzy brzmią groźnie, pan Henryk ma w sobie tę kruchość starszego człowieka, a Bezimienny… cóż, jego chropowaty ton idealnie oddaje charakter gościa, który widział już wszystko. Ale nie obyło się bez zgrzytów. Bluszcz czasem za bardzo szarżuje z intonacją – kobiety brzmią nienaturalnie, a niektóre postacie, jak Dyzio, mają głosy tak karykaturalne, że aż zgrzytają w uszach. Rozumiem, że chciał dodać kolorytu, ale momentami wychodzi to jak z kabaretu, a nie poważnego kryminału. I tu zgadzam się z częścią słuchaczy – czasem mniej znaczy więcej.

Fabuła? Czwórka z plusem. Chmielarz wie, jak budować napięcie, a wątek nieruchomości i chwilówek to strzał w dziesiątkę – aktualny, mocny, taki „polski” w najlepszym znaczeniu. Ale nie oszukujmy się, akcja czasem się wlecze. Są fragmenty, gdzie czekasz, aż coś się wydarzy, a tu tylko gadanie i opisy. Dla fanów szybkich twistów może to być minus, choć dla mnie to raczej chwila oddechu przed kolejnym ciosem. No i ten lekki posmak ideologii – niektórzy zarzucają autorowi, że za bardzo pcha swoje poglądy. Ja tego nie odczułem aż tak mocno, ale jeśli jesteście uczuleni na polityczne „wstawki”, to możecie czasem przewrócić oczami.

Co do samego słuchania, 11 godzin i 26 minut mija szybko, zwłaszcza jeśli lubicie kryminały z charakterem. Jakość dźwięku jest na poziomie – Marginesy i Audioteka wiedzą, jak to ogarnąć technicznie. A jeśli szukacie audiobooka za darmo, to dobra wiadomość – w wielu bibliotekach online czy na promocjach platform streamingowych można go złapać bez wydawania złotówki. Warto? Jasne, zwłaszcza jeśli lubicie, gdy historia ma pazur i coś do powiedzenia.

Porównując „Zwykłą przyzwoitość” do innych kryminałów, przypomina mi trochę „Czarnego Anioła” Mroza – też mamy tu samotnego bohatera i brudny świat przestępczości, ale Chmielarz stawia bardziej na realizm niż na fajerwerki. Jeśli lubicie skandynawskie klimaty, to Bezimienny ma coś z Wallandera – ten sam zmysł sprawiedliwości, choć podany w bardziej swojskim, polskim sosie. Seria z Bezimiennym trzyma poziom, a po słabszym „Za granicą” Chmielarz wraca w formie, co tylko cieszy.

Komu polecam? Fanom kryminałów, którzy lubią, gdy akcja miesza się z refleksją. Jeśli cenicie warszawski klimat – od Włoch po szemrane interesy – to audiobook experience z „Zwykłą przyzwoitością” was nie zawiedzie. A jeśli jesteście jak ja i lubicie historie, które mogłyby się wydarzyć za rogiem, to tym bardziej warto dać szansę. Tylko nastawcie się, że Bluszcz czasem przesadza – ale i tak daje radę.

Na koniec jeszcze jedna myśl. Kiedy nagrywałem podcast o „Wojnie polsko-ruskiej” i jej ekranizacji, dużo mówiłem o tym, jak ważne jest oddanie ducha książki w innym medium. Tu jest podobnie – Chmielarz napisał coś, co aż prosi się o słuchanie, a Bluszcz, mimo kilku wpadek, wnosi do tego ducha ulicy i emocji. To nie jest perfekcyjny audiobook, ale ma w sobie to „coś”, co sprawia, że zostaje z tobą na dłużej.

Do usłyszenia przy kolejnej historii, która wciągnie nas bez reszty!
Tomasz Wiśniewski