Chłopki. Opowieść o naszych babkach – Joanna Kuciel-Frydryszak audiobook – Wstrząsająca historia polskich kobiet

Opis

Drodzy miłośnicy literatury i historii polskiej wsi,

Kiedy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “Chłopki. Opowieść o naszych babkach” Joanny Kuciel-Frydryszak, nie spodziewałem się, że ta podróż w głąb wiejskiego życia sprzed dekad tak głęboko mną wstrząśnie. To nie jest zwykła książka historyczna – to intymne spotkanie z kobietami, które w cieniu wielkich narracji historycznych dźwigały na swoich barkach codzienność polskiej wsi. Narracja Marii Peszek, pełna emocji i specyficznej intonacji, tylko potęguje to wrażenie. Ale czy zawsze na plus? O tym za chwilę.

Od lat, jako badacz literatury i historii, fascynuję się tym, jak autorzy splatają fakty z ludzkimi historiami, tworząc opowieści, które jednocześnie uczą i poruszają. “Chłopki” to właśnie taki przypadek. Kuciel-Frydryszak, znana z bestsellerowych “Służących do wszystkiego”, tym razem zabiera nas za próg chłopskiej chałupy, gdzie spotykamy matki, siostry i babki – kobiety, które harowały od świtu do nocy, marząc o lepszym życiu. Ich głos, często zagłuszany w oficjalnych kronikach, tutaj wybrzmiewa z pełną mocą. Autorka nie tylko oddaje im sprawiedliwość, ale też pokazuje, jak ich codzienne zmagania ukształtowały nas – współczesnych Polaków.

Osobiście książka ta przywołała wspomnienia z moich wizyt u babci na wsi pod Wrocławiem. Pamiętam jej spracowane dłonie, którymi przygotowywała dla mnie placki z kwaśnym mlekiem, i opowieści o tym, jak w czasie wojny dzieliła jedną zapałkę na czworo, by ugotować coś dla dzieci. Te obrazy wróciły do mnie z nową siłą, gdy słuchałem o losach kobiet opisanych w “Chłopkach”. Zrozumiałem, że te historie to nie tylko przeszłość – to klucz do zrozumienia lęków i postaw moich rodziców, a może nawet mojego własnego spojrzenia na świat.

Analizując treść książki z perspektywy historyczno-literackiej, nie sposób nie docenić, jak Kuciel-Frydryszak łączy drobiazgowe badania z empatią. Opisuje świat, w którym analfabetyzm był normą, bo „babom szkoły nie potrzeba”, a patriarchat rządził każdym aspektem życia. To wstrząsający obraz biedy, upokorzenia i nierówności, ale też heroizmu i niezłomności. Autorka nie popada jednak w sentymentalizm – jej narracja jest surowa, miejscami brutalnie szczera, co czyni tę książkę tak przejmującą. Jak słusznie zauważyła Joanna Kos-Krauze, bez zrozumienia tych realiów nie pojmiemy współczesnych społecznych napięć.

Przejdźmy teraz do samego audiobooka, bo to przecież jego doświadczenie jest tu kluczowe. Maria Peszek jako narratorka budzi skrajne emocje – i słusznie, bo jej interpretacja nie pozostawia nikogo obojętnym. Dla wielu jej głos jest kojący i pełen pasji, co idealnie współgra z tematem książki. Słuchałem fragmentów, w których opowiada o marzeniach wiejskich dziewcząt o własnym łóżku czy parze butów, i czułem, jak jej intonacja nadaje tym słowom dodatkowej wagi. Z drugiej strony, nie mogę przemilczeć głosów krytyki – dla niektórych jej maniera, wschodni zaśpiew czy nienaturalne pauzy rozpraszają i odciągają od treści. Osobiście uważam, że jej styl jest odważny i nieoczywisty, ale przyznaję, że w niektórych momentach bardziej teatralny, niż wymagałaby tego surowość opowieści.

Jeśli chodzi o jakość dźwięku, audiobook stoi na wysokim poziomie – produkcja Marginesów jest dopracowana, a 15 godzin i 17 minut mija zaskakująco szybko, mimo ciężaru tematu. To zasługa zarówno dobrze skonstruowanej narracji książki, jak i umiejętności Peszek, która potrafi wciągnąć słuchacza w ten trudny świat. Jednak, jak zauważyła część odbiorców, momentami treść wydaje się przegadana – redakcja mogłaby nieco skrócić niektóre fragmenty, by nadać opowieści jeszcze większej dynamiki.

Porównując “Chłopki” do innych dzieł literatury historycznej, jak “Chamstwo” Kacpra Pobłockiego, widzę pewne podobieństwa – obie książki przywracają głos zmarginalizowanym grupom. Jednak Kuciel-Frydryszak wyróżnia się skupieniem na kobiecej perspektywie, co czyni jej pracę unikalną. W kontekście jej wcześniejszych dzieł, jak “Służące do wszystkiego”, wyraźnie widać rozwój warsztatu – tutaj narracja jest bardziej dojrzała, a analiza społeczna głębsza.

Komu poleciłbym ten audiobook? Przede wszystkim tym, którzy chcą zrozumieć korzenie polskiej tożsamości – nie tej z podręczników, ale tej tkwiącej w codziennym znoju naszych przodków. To także pozycja dla miłośników literatury zaangażowanej, która prowokuje do refleksji nad rolą kobiet w historii. Jeśli jednak cenicie sobie klasyczną, neutralną narrację w audiobookach, styl Peszek może być dla was wyzwaniem.

Podsumowując, “Chłopki” to audiobook, który zostawia ślad w sercu i umyśle. Nie jest to lekka lektura na letnie wakacje, mimo żeタグi książki to sugerują – to raczej podróż w głąb trudnej przeszłości, która wciąż rezonuje w nas wszystkich. Dla mnie, jako badacza literatury, to także przypomnienie, jak wiele możemy nauczyć się od tych, których głosy przez lata milczały.

Z literackim szacunkiem i zadumą nad przeszłością,nAdam Nowak