Na domowym froncie – Kristin Hannah audiobook – Poruszająca opowieść o cenie wojny i sile przetrwania

Opis

Drodzy miłośnicy literatury, których serca biją mocniej na dźwięk dobrze opowiedzianej historii,

Gdy po raz pierwszy sięgnęłam po audiobook „Na domowym froncie” Kristin Hannah, nie spodziewałam się, że ta powieść tak głęboko poruszy moje własne wspomnienia o literaturze zaangażowanej społecznie. Jako krytyczka często analizuję teksty przez pryzmat konstrukcji narracyjnej, ale tutaj – już w pierwszych minutach słuchania – poczułam coś wyjątkowego: autorka nie buduje fabuły, ona tka żywą tkankę ludzkich doświadczeń, gdzie każdy wątek pulsuje autentyzmem.

Dorota Landowska, której głos towarzyszył mi przez 15 godzin i 6 minut tej podróży, mistrzowsko oddała wielowymiarowość postaci Jolene – kobiety-żołnierza rozdartej między obowiązkiem a macierzyństwem, między stalową dyscypliną a ludzką kruchością. Jakże często podczas słuchania przypominałam sobie rozmowy z weteranami kampanii afgańskiej, których gościłam na warsztatach literackich w Krakowie. Ich opowieści o PTSD, które Hannah tak sugestywnie portretuje, miały ten sam rys nienazwanego cierpienia – jak gdyby język był zbyt ciasny dla wojennych traum.

Technika narracyjna autorki zasługuje na szczególną uwagę. Hannah stosuje tu zabieg, który w teorii literatury nazywamy „podwójnym przesunięciem temporalnym” – historia toczy się równolegle w czasie wojny w Iraku i w „domowej” rzeczywistości powrotu, gdzie pozornie bezpieczna przestrzeń kuchni staje się kolejnym polem bitwy. W wersji audio ten zabieg zyskuje dodatkową moc dzięki zmianom tonu głosu lektorki: ostry, zdyszany rytm scen frontowych kontrastuje z przyciszonym, niemal szeptanym monologiem wewnętrznym bohaterki.

Nie sposób nie docenić warsztatu tłumaczki Anny Zielińskiej, która brawurowo oddała specyfikę wojskowego żargonu, nie tracąc przy tym literackiej finezji. Zwłaszcza sceny rozmów Jolene z terapeutą to majstersztyk lingwistyczny – każde zawahanie, każda przerwa w dialogu niosą tu większy ładunek znaczeniowy niż słowa.

Jednakże, jak każdy krytyk, muszę wskazać także słabsze strony. Kilku słuchaczy (i ja się częściowo z tym zgadzam) zwróciło uwagę na pewną nierówność w interpretacji postaci drugoplanowych – czasem głos Landowskiej zbyt schematycznie różnicuje postacie, nadając im niemal karykaturalne brzmienia. Ponadto, faktycznie występują drobne techniczne niedociągnięcia w montażu (te słynne „urwane” rozdziały), choć w żaden sposób nie zakłócają one ogólnego odbioru.

Gdybym miała znaleźć literackie odpowiedniki dla tej powieści w polskiej tradycji, sięgnęłabym po „Morfinę” Szczepana Twardocha i „Obławę” Magdaleny Parys – podobna intensywność psychologicznego portretu, ta sama bezkompromisowość w ukazywaniu społecznych konsekwencji traumy. A jednak Hannah wnosi coś nowego: jej feministyczna perspektywa przełamuje stereotyp „żołnierza-mężczyzny”, ukazując uniwersalność cierpienia ponad podziałami płci.

Czy polecam ten audiobook? Z całą odpowiedzialnością – tak, ale z ważnym zastrzeżeniem: to nie jest łatwa lektura na leniwe popołudnie. To literatura, która wymaga od słuchacza gotowości do konfrontacji z trudnymi pytaniami. I być może – tak jak mnie – zmusi was do sięgnięcia po papierowe wydanie, by móc wracać do szczególnie poruszających fragmentów.

Z literackim pozdrowieniem, które łączy nas w miłości do słowa pisanego i mówionego,
Zofia Kowalska