Ogniem i mieczem – Henryk Sienkiewicz audiobook – Miłość i wojna w płomieniach historii

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Wierni Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza w interpretacji Miłogosta Reczka, moje oczekiwania były podwójne: jako badacz literatury pragnąłem na nowo odkryć to arcydzieło polskiej prozy historycznej, a jako miłośnik dobrej narracji liczyłem na poruszające wykonanie. I muszę przyznać, że oba te życzenia zostały spełnione w sposób, który przerósł moje najśmielsze oczekiwania.

Trylogia Sienkiewicza zajmuje szczególne miejsce w moim sercu badacza. Pamiętam, jak podczas studiów doktoranckich analizowałem sposób, w jaki Sienkiewicz konstruuje swoje postaci historyczne, nadając im rysy uniwersalne, które przemawiają do czytelników niezależnie od epoki. Ta umiejętność łączenia prawdy historycznej z literacką fikcją jest szczególnie widoczna w “Ogniem i mieczem”, gdzie postacie takie jak Skrzetuski czy Zagłoba stają się czymś więcej niż tylko bohaterami powieści – stają się archetypami polskiego charakteru.

Audiobook wydany przez Polna Siedem to prawdziwa uczta dla zmysłów. Miłogost Reczek, którego głos pamiętam z wielu znakomitych interpretacji, tym razem przekroczył samego siebie. Jego narracja to nie tylko czytanie tekstu – to pełnokrwisty spektakl, w którym każda postać otrzymuje indywidualny głos i charakter. Szczególnie urzekło mnie, jak Reczek oddaje humor Zagłoby – ten specyficzny, sarmacki dowcip, który w wykonaniu mniej utalentowanego lektora mógłby zabrzmieć płasko. Tutaj zaś wybrzmiewa w całej swej soczystości, wywołując uśmiech nawet podczas opisów najbardziej dramatycznych scen.

Z punktu widzenia historyka literatury, “Ogniem i mieczem” to fascynujące studium tego, jak literatura może kształtować narodową wyobraźnię. Sienkiewicz pisał przecież “ku pokrzepieniu serc” w czasach, gdy Polski nie było na mapie Europy. Jego wizja XVII-wiecznej Rzeczypospolitej, choć miejscami idealizowana, stworzyła pewien model patriotyzmu i honoru, który do dziś funkcjonuje w polskiej świadomości. W interpretacji Reczka te wartości wybrzmiewają szczególnie mocno – słychać w jego głosie zarówno dumę z narodowej przeszłości, jak i ból wobec opisów bratobójczych walk.

Techniczna strona audiobooka zasługuje na najwyższą pochwałę. Dźwięk jest krystalicznie czysty, a podkład muzyczny autorstwa Antona Borovyego subtelnie podkreśla emocje, nie zagłuszając przy tym narracji. 34 godziny i 7 minut słuchania mijają niepostrzeżenie, co jest najlepszym dowodem na to, że mamy do czynienia z produkcją najwyższej klasy.

Oczywiście, jako badacz nie mogę pominąć pewnych kontrowersji związanych z powieścią. Współczesna krytyka słusznie zwraca uwagę na uproszczony obraz konfliktu polsko-kozackiego czy obecność stereotypów. Jednak w kontekście epoki, w której powstawało dzieło, te elementy stają się zrozumiałe – choć nie usprawiedliwione. Ciekawym doświadczeniem było dla mnie wsłuchiwanie się w te fragmenty z perspektywy dzisiejszej wrażliwości, co stało się szczególnie wyraźne właśnie w formie audiobooka, gdzie słowo mówione ma szczególną siłę oddziaływania.

Porównując tę interpretację z innymi dostępnymi na rynku, muszę przyznać, że wersja Reczka wyróżnia się dojrzałością i głębią. Podczas gdy niektórzy lektorzy skupiają się głównie na dynamicznej akcji, Reczek wydobywa z tekstu Sienkiewicza także jego liryczność i filozoficzną głębię. Sceny batalistyczne brzmią tu heroicznie, ale równocześnie słychać w nich tragizm wojny, co stanowi rzadkie i cenne połączenie.

Polecam ten audiobook zarówno tym, którzy “Ogniem i mieczem” znają na pamięć, jak i tym, którzy dopiero chcą się zapoznać z tym arcydziełem. Dla pierwszych będzie to okazja do odkrycia nowych warstw tekstu, dla drugich – idealne wprowadzenie w świat Sienkiewiczowskiej prozy. Szczególnie warto zwrócić uwagę na sceny dialogowe – Reczek mistrzowsko oddaje napięcia między postaciami, co w połączeniu z wartką akcją powieści tworzy niemal kinowe doświadczenie.

Moje osobiste wspomnienie związane z tą powieścią sięga czasów, gdy jako młody doktorant prowadziłem seminarium o recepcji Trylogii. Dyskusje ze studentami o tym, jak różnie można odczytywać postać Bohuna czy Skrzetuskiego w zależności od kontekstu historycznego, były jednymi z najbardziej inspirujących momentów mojej pracy akademickiej. Teraz, słuchając audiobooka, znów znalazłem się w tej przestrzeni interpretacji – z tą różnicą, że głos Reczka dodał tym rozważaniom nowy, emocjonalny wymiar.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak